-
1 трудящийся
1. прич. от трудиться2. прил.хеҙмәт...ы, хеҙмәт итеүсе, эшләүсе3. в знач. сущ. м трудящийсяхеҙмәтсән -
2 задворки
1. только мн.аҙбар арты, арт яҡ2. только мн.чего; перен.ҡала (ауыл һ.б.) ситена задворках чего — ситтә, артҡы планда (булыу), төпкөлдә
-
3 до
I1. предлог с род. п.при указании предела, границы распространения действия-ға/-гә саҡлы (ҡәҙәр, тиклем)2. предлог с род. п.при указании временного предела действия-ғансы/-гәнсе, -ға/-гә тиклем (саҡлы, ҡәҙәр)3. предлог с род. п.при указании предшествовавшего события-дан/-дән элек (алда), -ға/-гә тиклем (саҡлы), -ғаса/-гәсәдо наступления холодов — һалҡындарҙан элек, һалҡындарға саҡлы, һалҡын төшкәнгәсә
4. предлог с род. п.при обозначении предела количества, состояния-ға/-гә ҡәҙәр саҡлы (хәтлем), яҡын, ҡалдырмай5. предлог с род. п.при указании на предмет, лицо, на которые направлено действиедо каких пор — ҡасанға тиклем, күпме
до крайности — сиктән тыш, сикһеҙ
до поры, до времени — ваҡыты еткәнсе, үҙ ваҡытында
до свидания — хәҙергә (әлегә) һау булығыҙ, һау булып тороғоҙ, хушығыҙ
до упаду — хәлдән тайғансы, аяҡтан йығылғансы
IIс нескл.; муз.догамманың беренсе нотаһы -
4 населённый
1. прич. от населить2. прил.күп халыҡлы, халыҡ тығыҙ ултырғаннаселённый пункт — халыҡ йәшәгән урын, торама пункт (ҡала, ауыл һ.б.)
-
5 пикник
мпикниккүңел асыу өсөн ҡала, ауыл ситенә сығып яһалған йыйын -
6 пункт
1. м в разн. знач.пункт, урын2. мбүлек, пункт3. ммомент в развитии чего-л.нөктә, кимәл4. мтипогр.пунктнаселённый пункт — ҡала, ауыл, ҡасаба һ.б.
по пунктам; пункт за пунктом — ентекләп, тәпсирләп, нөктәһенә тиклем (аңлатыу)
-
7 смычка
1. ж см. сомкнуть – смыкать 1, сомкнуться – смыкаться 12. жместоҡушылған урын, тоташҡан ер3. ж перен.бәйләнеш, элемтә
См. также в других словарях:
алақожалақ — сын. Алабажақ, қожалақ қожалақ. ≈ Ауыл іші а л а қ о ж а л а қ, көз сүрінеді … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аққала соғу — (Көкш.: Щуч., Еңб.) үйдің айналасына қар жиналмау үшін, жел жақтан қар кесектерін бірінің үстіне бірін қалап қойып тосқауыл жасау … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көк алақан дойыр — (Түрікм., Красн.) өзегіне қорғасын салған сегіз өрім қамшы. Бір ауылдан екінші ауылға көп қыз тойға барса, ортасындағы бір қайратты жеңгелері к ө к а л а қ а н д о й ы р д ы қолына ұстап келеді (Түрікм., Красн.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
елді мекендер — (Населенные пункты) карталарда бейнеленетін қала, қала тұрпаттас, саяжай тұрғылас ауылдар, кварталды, қатарлы, жүйесіз және бытыраңқы ауыл тұрпаттас құрылыстар. Карталарда олардың әрқайсының толықтай сипаттамасы беріледі, атап айтқанда: оның… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жарықшақты-фугасты снаряд — (Осколочно фугасный снаряд) қарсыластың адам күшін және әскери техникасын жоюға, оның далалық қорғаныс құрылыстарын бұзуға, бөгеттерде және миналы алаңдарда өтпелер жасауға және басқа да міндеттерді орындауға арналған негізгі артиллериялық снаряд … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жар — 1 (Орал: Казт., Қара., Орда, Жән., Чап.; Ақт.: Қараб., Шалқ., Ойыл, Байғ.; Гур.: Есб., Маңғ., Мақат; Қ орда, Арал; Рес., Орын.; Қарақ.) үйдің қабырғасы. Ж а р д а ілулі тұрған кімнің пальтосы? (Орал, Казт.). Ж а р газетіне оның суретін салып… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көңіл — Көңілге алғау [алқау] салды. жерг. Көңіліне салмақ түсірді, көңіліне ауыр тиді. Сапарымыздың жүрекке салмақ түсіріп к ө ң і л г е а л ғ а у с а л а т ы н ауыр кезеңі енді басталғандай (Қ. Жұмаділов, Таңғ. дүние, 552). Батпаған емес ау,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
май — бүлкіл. Майда, жұмсақ бүлкіл. Батырлар тегіс аттарына қонып, Надырқұлды ортаға алып, м а й б ү л к і л м е н қаңырдаңды қуалай жүріп кетті (Қаз. әдеб., 15.11.1974, 4). Май жеді. техн. Майды көп пайдаланды (жұмсады). – Тракторым м а й ж е п жүр,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі